Museum Het Schip, diverse projecten

Museum Het Schip is gevestigd in het gelijknamige, iconische wooncomplex van de architect Michel de Klerk in de Amsterdamse Spaarndammerbuurt. Het museum is gewijd aan de architecten en architectuur van de Amsterdamse School, die sterk verbonden is met de opkomst van de volkshuisvesting, en organiseert in dat kader wisselende tentoonstellingen. Daarnaast kunnen bezoekers van het museum reconstructies van voormalige krotwoningen en de toentertijd vernieuwde arbeiderswoningen bezichtigen.

In de loop der jaren heeft BPD Cultuurfonds verschillende projecten van Museum Het Schip ondersteund. Een selectie van deze projecten vindt u hieronder.

Michel de Klerk, inspirator van de Amsterdamse School

Van 17 november 2023 tot en met 1 september 2024 was in Het Schip de tentoonstelling ‘Michel de Klerk, inspirator van de Amsterdamse School’ te zien. Het was in 2023 honderd jaar geleden dat de visionaire en wereldberoemde architect overleed. Het museum besteedde met de tentoonstelling, die door BPD Cultuurfonds werd ondersteund, aandacht aan het rijke oeuvre en de inspiratiebronnen van De Klerk en zijn enorme, nog altijd voortdurende invloed.

Michel de Klerk was onder andere verantwoordelijk voor het ontwerp van het volkshuisvestingscomplex ‘Het Schip’, dat nog altijd gevierd wordt als toonbeeld van de Amsterdamse School-architectuur. De Klerk verwierf bekendheid met zijn expressieve architectuur en werd in zijn tijd al ‘de Rembrandt onder de architecten’ genoemd. Van bouwwerken wilde hij kunstwerken maken. Hij was echter naast de architectuur ook bedreven in het maken van tekeningen en schilderijen en het ontwerpen van meubels en decors.

In de tentoonstelling wordt de veelzijdigheid van De Klerk uitgelicht. Daarnaast krijgt de bezoeker van de tentoonstelling een indruk van Michel de Klerk als mens. Films, foto’s en passages uit correspondentie van hem met collega’s en vrienden geven een inkijkje in zijn dagelijks leven en ideeën. Duidelijk zal worden dat hij een idealist was, die het goed voor had met de achtergestelde arbeidersklasse: ‘Niets is mooi genoeg voor de arbeider die al zo lang zonder schoonheid heeft moeten leven.’

Bruno Taut: De Fantasie Voorbij

Van 6 maart tot en met 29 augustus 2021 was in Het Schip de tentoonstelling ‘Bruno Taut: De fantasie voorbij’ te zien. In de tentoonstelling en het bijbehorend themaprogramma, dat door BPD Cultuurfonds werd ondersteund, maakte de bezoeker kennis met de wondere, kleurrijke wereld van de creatieve en invloedrijke architect, stedenbouwkundige en totaalkunstenaar Bruno Taut.

In Nederland is Taut (1880-1938) bekend door de kleurrijke Regenboogbuurt in Almere, een hommage aan de grote Duitse architect en stedenbouwkundige die aan het begin van de twintigste eeuw verantwoordelijk was voor soortgelijke baanbrekende arbeiders- en stadswijken, zoals het beroemde Gartenstadt Falkenberg in Berlijn en Das Bunte Magdeburg. De invloed van deze creatieve sleutelfiguur van de Duitse avant-garde, die zich graag liet inspireren door de natuur, is tot op de dag van vandaag en wereldwijd nog zichtbaar. Vier wijken die Taut ontwierp zijn nu UNESCO Werelderfgoed.

In de tentoonstelling waren er met internationale bruiklenen, maquettes, foto’s en bouwtekeningen, beroemde inventieve gebouwen en wijken te zien, evenals vele interieurs en gebruiksvoorwerpen. Taut was een totaalkunstenaar die ook tekende, decors ontwierp en scenario’s voor film en theater schreef.

Inrichting en uitbreiding Museum Het Schip

In 2001 opende Museum Het Schip, hét museum voor de Amsterdamse School, zijn deuren in de Amsterdamse Spaarndammerbuurt. Sindsdien is de belangstelling en zijn daarmee ook de bezoekersaantallen alleen maar gegroeid. Bij het museum ontstond een grote behoefte aan meer ruimte om het ‘gesamtkunstwerk’ dat de Amsterdamse School is, beter onder de aandacht te kunnen brengen. In 2014 is het museum daarom begonnen met een uitbreidingsplan, dat werd ondersteund door BPD Cultuurfonds.

Om dit te realiseren is schoolgebouw De Catamaran in Het Schip door de gemeente Amsterdam om niet beschikbaar gesteld aan woningcorporatie Eigen Haard. Eigen Haard is verantwoordelijk voor de restauratie van het complex en de ombouw tot museum. Met de uitbreiding kreeg Museum Het Schip de beschikking over 1200 m2 in het schoolgebouw De Catamaran. Het museum bestaat hiermee sindsdien uit een begane grond etage en twee verdiepingen en kan ingericht worden met vaste en wisselende tentoonstellingen.

Van krot tot woningwet

Het Schip werd in 1919 gebouw als direct resultaat van de Woningwet uit 1901. Hierin werd de overheid verantwoordelijk voor betere huisvesting en meer gezonde woonomstandigheden. Nederland was het eerste land ter wereld dat een dergelijke wet aannam.

Museum het Schip wilde laten zien dat dankzij de Woningwet, bevlogen architecten, politici en stedenbouwers bijzondere woningen voor arbeiders tot stand zijn gekomen. Om een beeld te scheppen van de woonsituatie dat de aanleiding gaf voor de Woningwet, heeft het museum in 2013 met steun van BPD Cultuurfonds een krotwoning van vóór de Woningwet nagebouwd.

De Krotwoning is een levensgrote kijkdoos in een container, buiten het museum. De bezoeker kan hier kennis kunnen nemen van het leven in een krotwoning die op werkelijke grootte (16 vierkante meter). Met deze ‘stijlkamer’ geeft het Museum meer inzicht geven aan de jeugd over een stuk geschiedenis dat vooraf is gegaan aan de voor hun vanzelfsprekende luxe waarin men nu leeft.