Nederlands Mijnmuseum
Heerlen
Een nieuw, eigentijds museum
Het Nederlands Mijnmuseum huisde sinds in 2005 in het voormalige schachtgebouw van de Oranje Nassau I-mijn in Heerlen. Het monument bleek na verloop van tijd echter te klein om het gehele verhaal rondom de Nederlandse mijnindustrie te vertellen. Daarom opende het museum in 2022 een nieuwe hoofdlocatie in de Heerlense binnenstad. Met steun van BPD Cultuurfonds werd het voormalige mijnwerkerswarenhuis Kneepkens heringericht tot een eigentijds museum.
Kleurrijke geschiedenis
Het museum neemt je mee door de kleurrijke facetten van het veelzijdige mijnverleden. De vier verdiepingen van het museum hebben ieder een eigen kleur die symbool staat voor een aspect van het Nederlandse mijnverleden.
Bezoekers beginnen bij ‘Zwart’, waar het verhaal van steenkool en de mijnwerker wordt gepresenteerd. Toegelicht wordt hoe steenkool gewonnen werd en welke producten ervan gemaakt werden. Ook de dagelijkse praktijk onder de grond en de bijbehorende uitdagingen komen aan bod.
De eerste verdieping, ‘Goud’, weerspiegelt bijna tastbaar de welvaart en rijkdom die de steenkoolindustrie de Mijnstreek bracht. De komst van de grootschalige mijnbouw had een enorme impact op de streek. In amper twintig jaar veranderde het agrarische en dunbevolkte Zuid-Limburg in het industriële hart van Nederland.
De tweede verdieping is ‘Grauw’ en toont de keerzijde van de medaille, zoals de ongezonde werkomgeving en de desastreuse maatschappelijke gevolgen van de mijnsluiting. Denk aan de gezondheidsproblemen (stoflongen), de ongelukken ondergronds, de verregaande controle van mijndirecties en kerk op het dagelijks leven (mijnpolitie), de crisis- en oorlogsjaren en de sluiting van de mijnen en achteruitgang van de regio.
De bovenste verdieping heet ‘Kleur’ en neemt de bezoeker mee in de transitie en de kleurrijke toekomst van de Mijnstreek. Op de bovenste etage van het pand wordt de bezoeker meegenomen in een multimediale reis naar het nu. Aan de hand van verhalen en beelden is het te zien hoe de regio heeft voortgebouwd op het verleden.
‘Klein Glaspaleis’
Het voormalig warenhuis Kneepkens, ook wel ‘Klein Glaspaleis’ genoemd, is een rijksmonument ontworpen door architect Frits Peutz. Het pand is een exponent van de welvaart en bouwlust die de komst van de mijnen met zich meebracht. In de volksmond werd het ‘Het Kleine Glaspaleis’ genoemd, de kleinere broer van het eveneens Heerlense Glaspaleis Schunck dat door dezelfde architect gebouwd werd. Ook dit gebouw was een mijnwerkerswarenhuis. Beide panden kwamen na de sluiting van de mijnen leeg te staan, kregen op den duur een rijksmonumentale status en huizen nu een museum.